زمانی که نیازهای اجتماعی افراد از نظر کمی و کیفی در روابط اجتماعی برآورده نشود؛ یک احساس ناخوشایند منفی‌گرایانه در فرد ایجاد می‌شود که اصطلاحا به این حس منفی تنهایی گفته می‌شود. انسان به عنوان یک موجود اجتماعی، برای زنده ماندن و شکوفایی علاوه بر رفاه نیاز به محیطی امن در جامعه دارد. احساس تنهایی در انسان باعث افزایش آسیب‌پذیری می‌شود، که به تبع آن آسیب وارد شده می‌تواند بر بدن و ذهن اثرات مخرب و گاها جبران‌نشدنی داشته باشد.
نیاز انسان به ارتباط
نیاز انسان به ارتباط امری انکارنشدنی است. تحقیقات انجام شده در استرالیا نشان میدهد که از هر ۴ استرالیایی ۱ نفر از انزوا رنج می‌برد. تنهایی یک بیماری عاطفی رایج در سراسر جهان است. حس ناخوشایند انزوا در برخی از افراد موقتی و گذاراست، اما برای برخی دیگر یک حس نامطلوب طولانی مدت و گاهی اوقات ماندگار است.
هر کسی ممکن است در برهه‌ای از دوران زندگی خود دچار حس انزوا شود، اما این حس گذار لزوما به معنای منزوی شدن و تنها ماندن نیست. تنهایی نشانه‌ای از آسیب‌پذیری روانی، شکنندگی یا ضعف نیست. باید در نظر داشت که تنهایی فقط مختص به افراد منزوی با محدودیت‌های جسمی یا افراد پیر نیست، بلکه ممکن است در اطراف خودمان اشخاصی عادی را داشته باشیم که تنهایی را احساس می‌کنند. اما براستی تنهایی چیست؟ علل پیدایش حس تنهایی چیست؟ چگونه باید با این حس ناخوشایند مبارزه کرد؟ راه‌های غلبه کردن بر حس تنهایی و انزوا چیست؟ در این مقاله با مالتینا همراه شوید تا به درک درستی از تنهایی برسیم و راه‌های برطرف کردن این احساس را بیشتر بشناسیم.
در مالتینا بیشتر بخوانید:
بهترین روش دارویی برای کاهش استرس و اضطراب
چه کسانی در معرض خطر تنهایی هستند؟
همان‌طور که گفته شد، این احتمال وجود دارد که هر کسی در دوره‌های مختلف زمانی در طول زندگی خود احساس تنها بودن را تجربه کند؛ اما برخی از افراد بیشتر در معرض این خطر قرار دارند. پدیده انزوا در میان افراد مسن امری رایج است، چرا که در سنین پیری افراد بیشتر دچار انزوای اجتماعی می‌شوند. البته ممکن است این انزوا ناشی از زندگی یک نفره، فقدان روابط نزدیک خانوادگی، کاهش ارتباطات با فرهنگ مبدا یا ناتوانی (اغلب ناتوانی‌های حرکتی) برای حضور فعال در جوامع محلی باشد.
با این وجود، شاید آمارهای عجیب و غریب منتشر شده در اتگلیس برایتان تعجب‌آور باشد. بر اساس آمارهای منتشر شده در آوریل ۲۰۱۸، نوجوانان و جوانان گروه سنی ۱۵ تا ۲۵ ساله بیشترین آمار ثبت شده مربوط به تنهایی را به خود اختصاص داده‌اند، در واقع در این محدوده سنی احساس انزوا بسیار شایع بوده است. در استرالیا با وجود آن‌که تحقیقات کمی در مورد منزوی بودن افراد صورت گرفته است، اما نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد که از هر ۸ جوان استرالیایی در محدوده سنی ۱۶ تا ۲۵ ساله، یک نفر به شدت احساس تنهایی می‌کند. احساس تنها بودن بین گروه‌های مختلفی از افراد جامعه رایج است: برای مثال می‌توان به افراد متاهل، افراد موفق با موقعیت و جایگاه شغلی عالی، افراد با خانواده‌های پرجمعیت و شاد اشاره کرد.
در مالتینا بخوانید:
فال حافظ آنلاین با تعبیر+ لینک سایتهای معروف فال حافظ (تاریخچه فال حافظ)
اهمیت کیفیت روابط
راشل کوهن (Rachel Cohen) از روان‌شناسان موسسه تحقیقاتی بلک داگ (Black Dog) حس تنهایی را با مطرح کردن یک پرسش این گونه توضیح داده است. وی می‌گوید: «چرا با وجود در اختیار داشتن رسانه‌های اجتماعی متعدد، کیفیت روابط افت پیدا کرده است؟ کیفیت روابط بسیار حائز اهمیت است و به هیچ عنوان نمی‌توان از عامل کیفیت در روابط چشم‌پوشی کرد. هم‌چنین اهمیت رسانه‌های اجتماعی را نمی‌توان نادیده گرفت، شبکه‌های اجتماعی به هیچ عنوان نقش مخرب و بدی ندارند، بلکه مزایا و امتیازارت منحصر به فرد و مثبتی با خود به همراه آورده‌اند. اما انسان نیاز به ارتباطات چهره به چهره دارد. اگر نیازهای مکانیزم روانی انسان برای برقراری ارتباط چهره به چهره با مردم برآورده نشود، انسان احساس پوچی می‌کند.»
هم‌چنین، بسیاری از مردم خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند. در صورتی که انسان از تعاملات چهره به چهره در جامعه به دور بماند و تنها به رسانه‌های اجتماعی برای برقراری ارتباط تکیه کند؛ به زودی احساس نارضایتی از زندگی را تجربه خواهد کرد. مقایسه ظاهر زندگی دیگران با باطن زندگی خود باعث می‌شود که تنها به دور خود بچرخید و تنها بمانید.
جالب است بدانید، تحقیقات نشان میدهد که تنهایی یک ویژگی نسبتا وراثتی است که نحوه تاثیرگذاری قطع ارتباطات اجتماعی بر روی ایجاد حس انزوا و پریشانی در فرد را توضیح میدهد. البته محیط به خصوص محیط اجتماعی نقش مهمتر و پررنگ‌تری نسبت به عامل وراثت در ایجاد حس تنهایی ایفا می‌کند. انزوای اجتماعی، زندگی تک نفره، مرگ عزیزان و مسائل مرتبط به سلامتی همگی شرایطی هستند که منجر به ایجاد حس تنهایی در فرد می‌شود.
بیشتر بخوانید:
۵ سریال خارجی محبوب در جهان با که با پایانی تلخ خداحافظی کردند
اثرات جسمانی تنهایی
انزوا فقط یک موضوع اجتماعی نیست، تنها ماندن بر روی وضعیت جسمی و فیزیکی انسان نیز تاثیر می‌گذارد. دولت استرالیا اعلام کرده است که اخیرا ۴۶.۱ میلیون دلار برای مبارزه با این موضوع سرمایه‌گذاری کرده است. ببینید که این مسئله چقدر می‌تواند اثرات بد، مخرب و ناخوشایندی با خود به همراه داشته باشد؟ افزایش فشار خون، افزایش کلسترول، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش عملکرد مغز و صدها بیماری دیگر همگی از عوارض جانبی منزوی شدن افراد است. بر اساس حقایق و یافته‌های موجود، در حالت کلی تنهایی می‌تواند احتمال مرگ زودرس را تا ۲۶ درصد افزایش دهد.
اثرات تنهایی بر روان
تحقیقات نشان میدهد که تنها ماندن بر روی سلامت روانی افراد نیز اثر دارد. نکته جالب این است که اگر فرد قبلا به یک مشکل روحی و روانی مبتلا بوده باشد، احتمال می‌رود که بیشتر احساس تنهایی بکند. حس انزوا می‌تواند اثرات بسیار مخربی و منفی بر روی سلامت روانی فرد و در نتیجه آن سلامت روانی جامعه داشته باشد.
ماهیت رابطه دو طرفه است. اما اگر فردی احساس افسردگی یا اضطراب بیش از حد داشته باشد، ممکن است در تعامل با دیگران دچار مشکل شود. به گونه‌ای که برقراری ارتباط و تعامل با آن‌ها برایش دشوار گردد. پس سعی خواهد کرد تا حد ممکن از برقراری ارتباط دوری کند که همین امر منجر به منزوی شدن هر چه بیشتر وی می‌شود.
این چرخه معیوب مرتبا تکرار می‌شود. به این ترتیب، ابتدا فرد حس خوبی ندارد، سپس منزوی می‌شود و در نهایت به تنهایی دچار می‌شود. انزوا و تنها ماندن باعث افزایش علائم افسرگی، ایجاد استرس، عدم توانایی کنترل استرس، ترس از ارزیابی منفی، اضطراب، عصبانیت و هم‌چنین کاهش خوش‌بینی و عزت نفس می‌شود.
بیشتر بخوانید:
معرفی برترین آثار فلسفی تاریخ سینما
راه‌های غلبه بر تنهایی چیست؟
واضح و مبرهن است که غلبه کردن بر حس تنهایی و انزوا مزایای آشکاری بر سلامتی دارد، اما بدون شک مسیر رسیدن به نتیجه مطلوب و دلخواه دشوار است. تحقیقات انجام شده در استرالیا، راه‌حل‌های نسبتا کارآمد را با تکیه بر شواهد به دست آمده توصیه می‌کند. البته به یاد داشته باشد که برای رفع حس انزوا لازم نیست دور و بر خودتان را با افراد مختلف محاصره کنید. ما برای رفع نیاز ذاتی خود به ارتباط به روابط معنی‌دار نیاز داریم.
بر اساس یافته‌های راشل، افراد نیاز به مکالمه‌های عمیق دارند. البته این مسئله را نمی‌توان به همه افراد یک جامعه تعمیم داد، شما می‌توانید با کسی ارتباط عمیق برقرار کنید که علایق و سلایق مشترک با هم داشته باشید. کسی که تنها در کنارتان بنشید و از هم‌صحبتی با او احساس راحتی کنید. این فرد باید نیازهای اجتماعی شما را برآورده کند، بداند چه چیزی در چه زمانی می‌تواند بر حس تنهایی شما غلبه کند. در ادامه این نوشتار چند روش عملی برای مقابله با احساس تنهایی به شما پیشنهاد می‌شود:
برقراری ارتباط با دیگران
هر گاه فرد دچار انزوا می‌شود، بی‌اختیار به خودش شک می‌کند، دچار اضطراب و حس اجتماع‌گریزی می‌شود یا حتی ممکن است بی‌انگیزه شود و فقط بخواهد خودش باشد و خودش. برای فرد منزوی تعامل با دیگران و برقراری ارتباط تقریبا امری غیر قابل تصور است، اما برقراری ارتباط دقیقا همان کاری است که باید انجام داد. باید فرصت معاشرت با دیگران را غنیمت شمرد. راشل می‌گوید: برای برقراری ارتباط قبل از هر چیز به سراغ شبکه‌های اجتماعی خودتان بروید. ممکن است نحوه برقراری ارتباط با آن‌ها، ماهیت مکالمات و عوامل موثر در ارتباطات از طریق شبکه‌های اجتماعی نیاز شما به ارتباط را برآورده نکند.
پس برای حل مشکل موجود به دنبال راه‌حل بگردید. خودتان را از دنیای مجازی دور کنید. مهم نیست چقدر احساس ناخوشایندی به شما دست میدهد. با صندوق‌دار سوپر مارکت گپ بزنید، به دوستی که مدت‌هاست یکدیگر را ندیده‌اید سر بزنید. این موارد همگی اثرات مثبتی به دنبال خواهد داشت. از آن‌جایی که امروزه پدیده تنها ماندن شیوع بالایی دارد، احتمالا این افراد نیز از معاشرت با شما خوشحال خواهند شد.
راشل خاطر نشان کرده است که ماهیت سریع و گذارای جهان امروزی باعث از دست دادن فرصت‌ها می‌شود، به خصوص فرصت تعامل با مردم. با پیشرفت فناوری روز به روز تعاملات اندک ما با سایرین در محیط اجتماعی کاهش می‌یابد، پس با افزایش روند برقراری ارتباط با دیگران می‌توان خود را در برابر انزوا ایمن کرد.
تعامل با جامعه
جوامع شهری و روستایی همواره به دنبال برنامه‌هایی هستند که به افراد در برقراری ارتباط کمک کند. برنامه‌هایی از قبیل ورزش گروهی، پیاده روی، موسیقی، آشپزی و هنر. محل برگزاری این برنامه‌ها، مکان خوبی برای آشنایی با افرادی است که همفکر شما هستند، علایق و سلایق مشابه با شما دارند و از همه مهمتر در نزدیکی شما هستند. شما هرگز نمی‌دانید، شاید از یک یار پنهان در این فرآیند رونمایی شود.
انجام کارهای داوطلبانه
انجام کارهای داوطلبانه به ما این امکان را میدهد که ضمن درک ارتباط معنی دار با دیگران، در راستای دست‌یابی به یک هدف تلاش کنیم. تحقیقات نشان میدهد که مزایای انجام کارهای داوطلبانه به صورت منظم باعث کاهش حس تنهایی در افراد می‌شود. شما قرار است کاری فراتر از خودتان انجام دهید، این کار برای شما احساس رضایت خوشایندی به دنبال خواهد داشت. خیریه‌ها و موسسه‌های خدماتی بر اساس مهارت و موقعیت مکانی افراد به آن‌ها امکان جستجوی کار داوطلبانه مورد علاقه‌شان را میدهد.
گروه‌های آنلاین
اینترنت فضایی راحت برای برقراری ارتباط با یکدیگر در سراسر جهان است. در بخش‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی همانند فیسبوک به شما اجازه داده می‌شود که در گروه‌ها با موضوعات مختلف عضو شوید؛ از گروه‌های ورزشی و تناسب اندام گرفته تا گروه‌های علمی، فناوری و محاسباتی. بنابراین بر اساس علایق خود می‌توانید در گروه‌های مختلف عضو شوید.
یکی از وب‌سایت‌هایی که گروه‌های مشابه با اهداف یکسان را گردهم آورده است، وب‌سایت میت‌آپ (Meetup) است. این وب‌سایت به منظور سازماندهی جلسات آفلاین و حضوری، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بر اساس سلایق و منافع گروه‌های مختلف راه‌اندازی شده است. فعالیت‌های این وب‌سایت منطبق با منافع همه اعضای گروه است. اگر شما به محیط اجتماعی دلخواه خود دسترسی ندارید؛ وب سایت Meetup به شما فرصت گسترده‌تر کردن گروه‌های اجتماعی را میدهد، به گونه‌ای که می‌توانید افراد همفکر خودتان را پیدا کنید. افرادی که روزانه با آن‌ها برخورد نخواهید داشت.
برای برقراری ارتباط حتما لازم نیست، دوست صمیمی‌تان را ملاقات کنید. بلکه به کمک گروه‌های آنلاین می‌توانید شروع یک ارتباط سالم را بزنید و ببینید به کجا پیش می‌رود. برای افراد جوان ریچ‌اوت فروم (Reach Out Forums) فضایی امن؛ حمایتی و با نام مستعار است که به افراد اجازه چت کردن میدهد. بنابراین می‌توانید ساعت‌ها با افرادی که احساسات مشابه شما را تجربه کرده‌اند، گپ بزنید. به یاد داشته باشد که اگر تصمیم به ملاقات دوست مجازی خود دارید؛ بهتر است قبل از هر چیز تدابیر پیشگیرانه نظیر کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن فرد، انتخاب محل امن و شلوغ برای ملاقات و غیره بیاندیشید.
حیوانات
حیوانات خانگی، به خصوص سگ عشق بی‌قید و شرطی را نثار صاحبان‌شان می‌کنند. نیاز حیوانات به فعالیت باعث می‌شود که روزانه ساعتی را خارج از خانه سپری کنید. فعالیت حیوانات خانگی امری غیرقابل اجتناب است. بنابراین شما با نگه‌داری حیوان خانگی مسولیت چیزی فراتر از خود را پذیرفته‌اید.
روش‌ها و راه‌حل‌های ذکر شده در بالا همگی نقطه شروع عالی برای غلبه کردن بر حس انزوا است. شما باید با احساسات منفی ناشی از تنهایی دست و پنجه نرم کنید، از درخواست کمک واهمه نداشته باشید. با یک پزشک عمومی مشورت کنید، حتی در صورت لزوم از روان‌شناسان و روان‌پزشک‌های متخصص در زمینه بهداشت روان و درمان آن کمک بگیرید. از زندگی لذت ببرید. پیاده‌روی کنید. به کنسرت خواننده مورد علاقه خود بروید. کتاب بخوانید. به سینما بروید. غذاهای خوشمزه بخورید. دوچرخه سواری کنید. ویترین مغازه‌های زیبا را تماشا کنید. به وب‌سایت مالتینا سر بزنید، اجناس و کالاهای مورد علاقه خودتان را سفارش بدهید و از تجربه خرید آنلاین بی‌نظیر خود لذت ببرید. شاد باشید.
