در سال‌های اخیر با توجه به زندگی صنعتی بشر و افزایش آلودگی‌ها و بیماری‌ها نیاز به دارو و درمان‌های موثر بیش از پیش احساس می‌شود. اما هرچه پیش می‌رویم افراد به این نتیجه می‌رسند که استفاده از داروهای شیمیایی جدا از هزینه گزاف آن‌ها، یک فایده و ده ضرر هستند که این امر توجه به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی را در عصر امروز به میزان زیادی افزایش داده است. خواص تخم شربتی از آن جهت اهمیت یافته که امروزه به پای ثابت تمام نوشیدنی های سنتی در خانه‌ها، کافی شاپ‌ها و غیره تبدیل شده است.
استفاده از این داروها و روش‌های درمانی طب سنتی امروزه به دلایلی مانند ریشه‌دار بودن در فرهنگ، سهولت در دسترسی و ارزان بودن گسترش زیادی یافته است. یکی از شگفت انگیز‌ترین این گیاهان، ریحان شیرین و دانه‌ی آن یعنی همان تخم شربتی محبوب است که نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا مردم از آن در نوشیدنی‌ها، سالادها، در پخت و پز و … استفاده می‌کنند. اهمیت طب سنتی از جمله موضوعاتی است که در وبلاگ مالتینا از آن غافل نشده‌ایم، بحث که امروز با آن در خدمت شما هستیم می‌تواند به حفظ سلامت شما کمک کند. با خواندن ادامه مطلب ما را همراهی کنید!
مواردی که در این مقاله به آن ها پاسخ می دهیم:
- تخم شربتی چیست ؟
- تفاوت تخم شربتی و دانه چیا
- خواص تخم شربتی برای بدن
- مزایای تخم شربتی برای پوست
- مضرات تخم شربتی
- تخم شربتی در دوران بارداری
- زمان و طریقه‌ی مصرف روزانه تخم شربتی
- مقدار مصرف و موارد استفاده از تخم شربتی
- فواید تخم شربتی برای بدنسازی
تخم شربتی
تاریخچه‌ی طب سنتی و گیاهان دارویی به سال‌های دور و کشورهایی نظیر هند، چین و همچنین ایران برمی‌گردد. جالب است بدانید در جهان ۷۵۰ هزار نوع گیاه دارویی وجود دارد که نزدیک به ۱۰ درصد آن‌ها خواص درمانی دارند. تخم شربتی با دانه‌های سیاه کوچک و بیضی شکل از گیاه ریحان کوهی که بومی هندوستان است، به دست می آید. حواستان باشد تخم شربتی را با دانه‌های چیا اشتباه نگیرید!
دانه‌های تخم شربتی از دانه‌های چیا کوچکتر و کاملا سیاه هستند. ریحان کوهی با طبعی گرم و تر برگ‌هایی نرم و به رنگ سبز روشن دارد. ساقه‌های مربعی و گل‌هایی به رنگ‌های صورتی و قرمز از دیگر ویژگی‌های این گیاه است که در فصل بهار در کوهستان‌ها سر از خاک در می‌آورد. تخم شربتی را در دیگر شهرها و روستاهای ایران ممکن است به نام‌هایی مانند تره خراسانی، صریرا، بورنگ، حوک، اوقیمن و بادروج ابیض بشناسند اما نام کلی‌تر آن همان تخم شربتی است. این دانه‌های کوچک که از خشک کردن گل‌های گیاه ریحان کوهی به دست می‌آید، مصداق بارز ضرب المثل فلفل نبین چه ریزه … هستند! چرا که با وجود ریز و کوچک بودن دنیایی از فواید و مزیت برای بدن را درون خود جای داده‌اند.
دانه‌های تخم شربتی به هنگام مخلوط شدن با آب بلافاصله ورم کرده و با جذب آب به صورت ژله ای در می‌آیند و از سیاه به خاکستری تغییر رنگ می‌دهند. لعاب این دانه‌های کوچک ولی شگفت انگیز با خاصیت خنک‌کنندگی خود برای رفع عطش و کاهش حرارت بدن در تابستان بسیار مفید است. اما جز این خواص تخم شربتی بیش از این بوده که در ادامه به طور کامل آن‌ها را شرح می‌دهیم، با وبلاگ مالتینا همراه باشید!
خواص تخم شربتی برای پوست
یکی از مهمترین خواص تخم شربتی برای بدن، درمان عفونت‌های پوستی و کمک به شادابی و زیبایی پوست است. به این منظور باید به طور منظم از دانه‌های تخم شربتی استفاده کنید؛ چرا که باعث ترشح کلاژن شده و پوست شادابی را به شما هدیه می‌کند. کلاژن، ماده ایست که در ساخت سلول‌های پوستی تازه و ترمیم پوست در نواحی آسیب دیده نقش بسزایی دارد. همچنین تخم شربتی حاوی ویتامین K و پروتئین است که در شادابی و سلامت مو نقش حیاتی دارند. برای یک اسکراب حاوی تخم شربتی می‌توانید مقداری تخم شربتی را آسیاب کرده، با آب گرم دم کنید. بعد از هم زدن آن به حد کافی بگذارید قدری خنک شود و آن را قبل از حمام روی صورت خود ماساژ دهید تا پوستی نرم و شاداب برای شما به ارمغان بیاورد.
خواص تخم شربتی برای بدن
تخم شربتی و روغنی که در این دانه‌های ریز موجود است، مزایای بی‌شماری برای سراسر بدن ذکر شده که برای سلامتی و حفظ شادابی بدن و پوست بسیار مفید است. در ادامه ۱۴ مزیت تخم شربتی برای بدن را برشمرده ایم.
- تخم شربتی و درمان بیماری‌های تنفسی : یکی از مهمترین خواص تخم شربتی درمان بیماری‌های تنفسی است. برای درمان سرماخوردگی، آسم، برونشیت و آنفولانزا می توانید از مخلوط تخم شربتی، عسل و زنجبیل شربتی تهیه و میل کنید.
- تخم شربتی و رفع التهابات روده : از دیگر مزایای تخم شربتی برای بدن می‌توان به درمان ناراحتی‌های گوارشی و رفع التهاب روده اشاره کرد. استفاده از تخم شربتی با آب گرم از سرطان روده بزرگ جلوگری کرده، یبوست را برطرف می‌کند و نفخ را نیز از بین می‌برد.
- تنظیم سیستم ایمنی بدن با مصرف تخم شربتی : روغن دانه‌های تخم شربتی با افزایش تولید پادتن و کاهش واکنش‌های آلرژیک پاسخ ایمنی سلول‌ها را بهبود داده و همچنین در بهبود بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون نیز کمک کننده هستند.
- کنترل قند خون با تخم شربتی : تخم شربتی با لعابی که دارد سرعت هضم غذا و آزاد شدن گلوکز در خون را کمی آهسته‌تر کرده و با کنترل قند خون از دیابت جلوگیری می‌کند و به نوعی می‌توان گفت تخم شربتی با دیابت نوع یک و دو مبارزه می‌کند.
- سلامت قلب، مغز، استخوان ها با مصرف تخم شربتی : دانه‌های تخم شربتی سرشار آنتی اکسیدان‌هاست که با تولید رادیکال‌های آزاد قادر است با تقویت اکثر ارگان‌های داخلی خطر بیماری‌های قلبی را کاهش داده و از استخوان‌ها محافظت کند و با بهبود عملکرد مغز سلامت متابولیک بدن را افزایش دهد.
- بهبود خلق و خو : استفاده از تخم شربتی خلق و خوی شما را بهتر کرده و کمک می‌کند خوش اخلاق‌تر شوید! اما چگونه ؟ شربت حاوی این دانه‌های کوچک و دوست داشتنی با بهبود خستگی‌های مفرط ذهنی و تنش‌های عصبی، ذهن و اعصاب شما را آرام‌تر می‌کند. همینطور برای کمک به درمان افسردگی در کنار دیگر راهکار‌های تجویزی پزشک نوشیدنی مفیدی است.
- درمان عفونت ها با روغن تخم شربتی : از روغنی که با خورد کردن دانه‌های تخم شربتی بدست می‌آید می‌توان برای درمان عفونت‌های پوستی حاصل از زخم‌ها و بریدگی‌ها، مارگزیدگی، درد معده و کاهش دمای بدن استفاده کرد.
- کمک به جذب کلسیم : تخم شربتی علاوه بر اینکه خود دارای مقادیر زیادی از کلسیم، پتاسیم، پروتئین و آهن است، دارای ماده‌ای معدنی به نام بورون نیز هست که در انتقال کلسیم به استخوان‌ها و جذب آن بسیار مفید و موثر عمل می‌کند.
- متعادل نگهداشتن فشار خون : یکی از مشکلاتی که در اکثر کشور‌های در حال توسعه از جمله ایران رایج شده فشار خون بالا می‌باشد. یکی از اصلی‌ترین دلایل فشار خون بالا خوردن غذاهای پرکالری حاوی مقادیر زیادی نشاسته است. استفاده از نوشیدنی‌های حاوی تخم شربتی همراه با غذا کمک می‌کند تا نشاسته‌ی موجود در غذا به آرامی آزاد شده و انرژی متعادلی در طول روز برای شما ایجاد کند.
- رفع یبوست : همانطور که گفته شد تخم شربتی در بهبود عملکرد روده‌ها بسیار موثر است و همینطور با تنظیم حرکات روده در رفع یبوست نیز خوب عمل می‌کند. چرا که دانه‌های تخم شربتی حاوی روغن مخصوصی هستند که نفخ معده و گاز دستگاه گوارش را از بین می‌برند. به این منظور مخلوط تخم شربتی و شیر را قبل از خواب و برای چند شب متوالی میل کنید.
- سلامت دهان و دندان : تخم شربتی یا همان دانه‌های گیاه ریحان کوهی دارای ترکیبات ضد باکتریایی است که به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. همچنین استفاده از شربت این دانه‌های ریز و مقوی باعث از بین رفتن بوی بد دهان شده و فضای دهان را خوشبو‌تر نگه می‌دارد.
- رفع چین و چروک : دانه‌های تخم شربتی حاوی فلانوئیدها و آنتی اکسیدان‌هاست که با کنترل فعالیت رادیکال‌های آزاد از پوست در مقابل پیری زودرس و بروز چین و چروک‌ها در پیشانی و سایر نقاط صورت محافظت می‌کند. همچنین با تحریک رشد سلول‌های پوستی جدید، پوستی شاداب و جوان برای شما می‌سازد.
- درمان رفلاکس و زخم معده : تخم شربتی به دلیل دارا بودن خاصیت ضد التهابی قادر است التهاب معده را در افرادی که معده‌ی اسیدی دارند، کاهش دهد. همینطور دانه‌های گیاه ریحان شیرین با کاهش فرسایش معده و تورم مخاط و علایم التهابی به روند بهبود زخم معده سرعت می‌بخشد. تخم شربتی در افراد سالم نیز از رفلاکس و زخم معده جلوگیری کرده و آن را سالم نگه می‌دارد.
- کمک به بهبود آکنه : روغن تخم شربتی با توجه به خاصیت ضدالتهابی به بهبود آکنه و جای آن روی صورت کمک می‌کند. این روغن مفید قادر است از رشد میکروب‌ها و باکتری‌های عامل آکنه جلوگیری کرده و مانع از بروز آن روی پوست شما شود.
زمان و طریقه مصرف تخم شربتی
دانه‌های تخم شربتی طعمی ملایم و تازه دارند. از آن‌ها می‌توانید در سالادها، اسموتی‌ها، همراه با میوه، ترکیب با ماست و همینطور هنگام پخت نان استفاده کنید. اما بهترین روش مصرف، تهیه‌ی یک نوشیدنی عالی با دانه‌های تخم شربتی است که در آن از عرق‌هایی مانند بیدمشک و نسترن و یا بادرنجبویه مفید برای آرامش اعصاب، نیز استفاده کرده باشید. برای تهیه شربت بهره‌مندی از خواص تخم شربتی یک قاشق از آن را در آب خیس کرده و هم بزنید، سپس پنج دقیقه صبر کنید تا آب را به خود جذب و ورم کند. یک قاشق از این دانه‌های پف کرده را در نوشیدنی‌های روزتان ریخته و نوش جان کنید. برای استفاده از تخم شربتی در برنامه‌ی غذای روزانه‌تان همانند دستوالعمل‌های زیر عمل کنید.
+ تخم شربتی با آب: تخم شربتی را با نسبت یک به چهار در آب بخیسانید و بعد از چند دقیقه به خوبی همزده و به همان صورت نوش جان کنید.
+ تخم شربتی در آبمیوه: باز هم با همان سبک نسبت یک به چهار، یک فنجان تخم شربتی را در چهار فنجان آبمیوه خیسانده و نیم ساعت زمان دهید تا دانه‌های تخم شربتی آبمیوه را کاملا جذب کرده و پف کنند تا یک آبمیوه‌ی مقوی و سرشار از فیبر داشته باشید.
+ لیموناد با تخم شربتی: تخم شربتی خیس شده در آب سرد ریخته و به آن آبلیموی خانگی اضافه کنید. شربت را به انتخاب خود با شکر شیرین کنید و سرد بنوشید.
+ پودینگ تخم شربتی: یکی از بهترین انتخاب‌ها برای صبحانه یا دسر، پودینگ تهیه شده با تخم شربتی است که بسیار مفید و مقوی می‌باشد. دانه‌های تخم شربتی را آسیاب کنید و همراه با شیر یا آبمیوه پودینگ درست کنید.
+ در سوپ‌ها: تخم شربتی را می‌توان جایگزین آرد و یا رشته ها در سوپ برای غلیظ شدن آن نمود. ابتدا دانه‌ها را خیس و ژله‌ای کنید، سپس کمی از آن را به سوپ خود اضافه کنید و مقداری زمان دهید تا به نقطه‌ی جوش برسد و در جان سوپ بنشیند.
+ همراه با خوراکی‌های صبحانه: برای تنوع در صبحانه و افزودن مقداری خاصیت به آن، می توانید تخم شربتی را امتحان کنید. شب قبل مقداری از آن را در شیر خیس کنید و صبح با انواع مغز‌ها و میوه‌ها و اندکی دارچین میل کنید.
+ به صورت پودر تخم شربتی روی غذا: دانه‌های تخم شربتی را آسیاب کنید و آن را به صورت پودر روی انواع غذاها بپاشید تا غذای شما هم اندکی خوش طمع‌تر و هم مقوی‌تر و مفید‌تر گردد.
+ مخلوط با میوه ها در درست کردن مربا: از آنجایی که تخم شربتی ده برابر وزن خودش آب جذب می‌کند، می‌تواند کمک زیادی در پختن مربا به شما کند. چرا که با وجود دانه‌های ژله‌ای تخم شربتی نیاز به شکر کمتری خواهید داشت و مربای شما را خوش طمع خواهد کرد.
+ با ماست: یکی از بهترین موادی که می توان به ماست افزود تخم شربتی پودر شده است، چرا که علاوه بر طمع ملایم و دلنشینش به دلیل طبع گرمی که دارد سردی ماست را نیز خنثی می‌کند.
+ برای جلوگیری از هم پاشیدگی کوفته و همبرگر و چسباک بودن موادشان: اگر کوفته‌های شما با وجود رعایت تمامی نکات و اصول پختن کوفته از هم می‌پاشد، از تخم شربتی کمک بگیرید. لعاب و ژله ی اطراف دانه‌های تخم شربتی به دلیل لعابی و چسبناک بودن، قادر است بافت کوفته و یا همبرگر شما را منسجم‌تر کند. بنابراین با وجود تخم شربتی در کوفته یا همبرگر نیاز به تخم مرغ کمتری خواهید داشت.
+ در سس سالاد: به جای استفاده از سس‌های بازار که حاوی درصد چربی و قند بالایی هستند، خودتان سس دلخواه تان را در خانه درست کنید. به آن پودر تخم شربتی اضافه کنید تا هم مقوی و پر خاصیت شود و هم سردی سالاد را بگیرد.
مضرات یا خواص تخم شربتی ؛کدام را باور کنیم؟
نه تنها تخم شربتی بلکه هر داروی دیگری در کنار فواید بسیار خود، مضراتی نیز دارد که اکثر این عوارض در صورت افراط در استفاده از آن پدید می‌آید. برای مثال سرگیجه و مختل شدن قدرت بینایی از عوارض استفاده از تخم شربتی به میزان زیاد است. علاوه بر این استفاده از تخم شربتی برای افرادی که مبتلا به کرم معده هستند، مضر می‌باشد.
دانه‌های تخم شربتی حاوی مقداری گلوتن نیز می باشند که در افراد حساس به این ماده، مشکل ایجاد خواهد کرد. پس اگر جزو این دسته افراد هستید که بدن شما با گلوتن سازگاری ندارد از مصرف تخم شربتی پرهیز کنید. در هنگام استفاده از تخم شربتی به صورت خشک نیز احتیاط کنید چرا که ممکن است به محض تماس با بزاق در گلو متورم شده و باعث خفگی شوند. از سایر مضرات این دانه‌های کوچک سیاه می‌توان به ناسازگاری با داروهای ضد انعقاد خون و از این دست دوا‌ها اشاره کرد که در این صورت باید با پزشک مربوطه مشورت شود.
مقدار مصرف روزانه تخم شربتی
برای مواردی مانند زیر می‌توانید روزانه یک لیوان شربت حاوی دانه‌های تخم شربتی را به همراه عرق‌های مختلف یا شربت مورد علاقه‌ی خود میل کنید. برای رفع عطش نصف قاشق تخم شربتی را درون شربت مورد علاقه‌ی خود ریخته و بعد از چند دقیقه آن را همزده و میل کنید. برای تقویت قلب از عرق نسترن و بیدمشک و برای آرامش اعصاب از عرق بادرنجبویه با کمی عسل در تهیه‌ی شربت خود استفاده کنید. استفاده از تخم شربتی در آب ولرم با کمی عسل و جرعه جرعه نوشیدن آن نیز کمک زیادی به بهبود سرفه‌های خشک می‌کند.
خواص تخم شربتی برای بدنسازی
تخم شربتی به نوعی یک مکمل تمام عیار برای بدنسازان است چرا که :
- پنج برابر شیر کلسیم
- سه برابر اسفناج آهن
- هفت برابر پرتقال ویتامین سی
- هشت برابر ماهی سالمون امگا۳
- دوبرابر موز پتاسیم
- ۲۰ درصد پروتئین و ۸ درصد اسیدآمینه
می باشد. این دانه‌های کوچک با دارا بودن مواد معدنی گفته شده یک مکمل بدنسازی تمام عیار و واقعی است که برخلاف مکمل‌های شیمیایی مورد استفاده‌ی بدنسازان در باشگاه‌ها، یک مکمل عضله‌ساز و چربی‌سوز کاملا طبیعی بوده و عوارضی ندارد.
خواص تخم شربتی برای زنان باردار
استفاده‌ی روزانه از تخم شربتی در دوران بارداری به مقدار ۱۰ گرم در هر روز می‌تواند باعث تقویت قلب و مزاج و زیبایی جنین گردد. علاوه بر جنین تخم شربتی برای مادران باردار نیز بسیار مفید بوده و علایمی مانند بی خوابی، بیقراری، درد، مشکلات گوارشی و گردش خون نامنظم، ادرار و تعریق مفرط را کاهش داده و بدن مادر را از سموم پاک می‌کند. همینطور استفاده از تخم شربتی در دوران شیردهی باعث افزایش شیرمادر شده و نیاز به شیر خشک در مادران کم شیر را از بین می‌برد. اما توجه کنید که در مصرف آن زیاده‌روی نشود و در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
لاغری طبیعی با خواص تخم شربتی
یکی از راه‌های بسیار مفید برای کمک به کاهش وزن استفاده از تخم شربتی می‌باشد. دانه‌های تخم شربتی در هنگام تهیه‌ی شربت با آن‌ها مقدار زیادی آب به خود جذب کرده و به صورت ژله‌ای در آمده و حجیم می‌شوند که همین باعث پر شدن حجم معده می‌شود.
از آنجایی که بیشتر حجم این دانه‌ها را هنگام تهیه‌ی شربت آب تشکیل می‌دهد، کالری بسیار پایینی دارد و می‌تواند با پر نگاه داشتن معده، فرد را مدت طولانی‌تری سیر نگه دارد. به همین دلیل گزینه‌ی خوبی برای جایگزین‌شدن با داروهای شیمیایی و پودر‌های کاهش اشتها است و از این طریق باعث لاغری می‌شود. دانه‌های تخم شربتی حاوی مقادیر بالای امگا۳ و اسیدهای چرب هستند که با افزایش متابولیسم، چربی سوزی را بالا برده و به آب شدن چربی‌های دور شکم کمک می‌کنند. برای استفاده از تخم شربتی جهت لاغری و کاهش وزن می‌توانید ترکیب تخم شربتی با آب یا شیر را به عنوان میان وعده بین صبحانه و ناهار یعنی ساعات ۱۰ تا ۱۱ صبح و همچنین میان وعده عصر میل کنید.
سایر فواید تخم شربتی برای بدن :
- آسم و مشکلات تنفسی را درمان می‌کند.
- غنی از فیبر رژیمی است.
- برای دستگاه گوارش مفید است.
- قوای بدنی را تقویت می کند.
- چشم ها را سالم نگه می‌دارد.
- قابل استفاده در پخت و پز و غذا
- قابل استفاده در کیک‌پزی و تهیه‌ی مافین‌ها
- کنترل عوارض جانبی نیکوتین
- کاهش استرس و ناراحتی‌های عصبی
- رفع مشکلات بی‌خوابی و بدخوابی و کمک به خوابی آرام و عمیق
- بهبود دندان درد به صورت شربت ترکیب شده با میخک
- کمک به سلامت کلیه‌ها و عملکرد بهتر ترواش منظم این ارگان در بدن
- رفع سیاهی دور چشم‌ها
سعی نمودیم تا در این مطلب خواص تخم شربتی را به صورت کامل برایتان بیان کنیم. طب سنتی از پیشین در میان ایرانیان رواج داشته و حکیم های بسیاری برای ترویج آن مرارت کشیده اند تا نسل به نسل و سینه به سینه به ما برسد. وبلاگ مالتینا بستری را برای کسب اطلاعات مختلف قراهم آورده و مطابق با خواسته‌های شما گام برداشته است. در صورتی که به اینگونه موضوعات علاقع دارید، بخش سلامت و زیبایی مختص به شماست.
با اشتراک گذاری مطالب محبوب خود از طریق شبکه های اجتماعی، دوستانتان را از علایق خود با خبر کنید. همچنین اگر اطلاعات بیشتری در مورد موضوع مورد بحث دارید، آن را با درج کامنت با سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
مطالب پیشنهادی:
خواص انبه برای داشتن پوست و موی زیبا و حفظ سلامتی بدن
جینسینگ ؛ شاه کلید ورود به دنیای سلامتی | خواص درمانی+نحوه استفاده از آن
خواص خرمالو برای قلبی سالم، کاهش استرس، تقویت بینایی و رژیم تناسب اندام
