فواید روزه گرفتن چیست و چطور روزه گرفتن به اتوفاژی سلول (خودخوری) منجر شده و غنای سلولی را تجدید می‌کند؟ یک زیست شناس سلولی ژاپنی به نام یوشینوری اوسومی در سال ۲۰۱۶ میلادی، بابت تحقیقات خود در باب فواید روزه و فرآیندی به نام اتوفاژی، برنده جایزه نوبل پزشکی شد. روزه داری پدیده‌ای به نام اتوفاژی را در بدن فعال می‌سازد که به کاهش سرعت روند پیری سلولی کمک کرده، بدن را سم زدایی کرده و تاثیرات به غایت مثبتی در احیای سلولی دارد.

در ادامه با وبلاگ مالتینا همراه باشید تا به این موضوع جدی‌تر بپردازیم.

فواید روزه برای سلامتی

دانشمندان دریافته‌اند که روزه گرفتن برای مدت بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت، باعث اتفاق افتادن پدیده اتوفاژی می‌شود و به احتمال زیاد به این دلیل است که روزه داری با طول عمر، ارتباط مستقیم دارد. تحقیقات زیادی وجود دارد که ثابت می‌کنند روزه داری با کنترل قند خون، کاهش التهاب، کاهش وزن و بهبود عملکرد مغز همراه است. به واقع تحقیقات صورت گرفته توسط اوسومی، چگونگی این موارد را به شکلی موثر، ثابت می‌کند. به جز روزه داری، ورزش نیز در برخی سلول‌ها، فرآیندی شبیه به اتوفاژی را القا می کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا روند ترمیم و تجدید را شروع کنند.

روزه گرفتن از اعمال و مناسک مذهبی است که انواع آن در مذاهب مختلف از جمله دین اسلام، توصیه شده و در شمار احکام قرار دارد. اما در سال‌های اخیر دانشمندان دریافته‌اند که فارغ از بعد معنوی و الهی روزه، فواید روزه گرفتن بسیار پررنگ هستند. مشاهدات و تحقیقات حاکی از آن هستند که محرومیت غذایی کوتاه مدت یا همان روزه گرفتن، می‌تواند به طرز چشمگیری اتوفاژی سلول‌های عصبی قشر مغز را افزایش دهد. اتوفاژی مغزی، به میزان قابل توجهی اثرات محافظت نورونی دارد.

فواید روزه گرفتن چیست؟

نکته: البته در نظر داشته باشید که تحمل گرسنگی بیش از دوره ۱۲ ساعته، توصیه نشده و خود می‌تواند به سوء تغذیه و مشکلاتی ناشی از آن منجر شود.

پیامبر اکرم (س) روزهایی از سال را روزه می‎گرفتند، البته نه تمام روزهای سال! از عایشه همسر پیامبر نقل شده است که ایشان به روزهای دوشنبه و پنج شنبه برای روزه داری، علاقه مند بودند. در نظر داشته باشید که ماه شوال بلافاصله پس از ماه مبارک رمضان از راه می‌رسد و بنابر توصیه پزشکان خوب نیست که بعد از یک ماه روزه داری، بلافاصله عادات آن را ترک کنیم. از این جهت خوب است که روزهایی از ماه شوال را نیز روزه گرفته و رفته رفته بدن خود را به وضعیت جدید، عادت دهیم.

ابو ایوب گفته است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: “هر کس ماه رمضان را روزه بگیرد و شش روز در ماه شوال از آن پیروی کند، انگار که او برای یک عمر روزه گرفته است.”

بیشتر بخوانید: آلرژی و حساسیت‌ های غذایی نادر اما خطرناک

اتوفاژی سلول چیست؟

زمانی که فرد به مرز گرسنگی می‌رسد، سلول‌های بدن شروع به تجزیه پروتئین‌ها کرده و از آن‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌کنند. در حین فرایند اتوفاژی، سلول‌ها ویروس‌ها و باکتری‌ها را از بین برده و از ساختارهای آسیب دیده خلاص می‌شوند. این فرآیندی است که برای سلامتی سلول، تجدید و بقای آن، حیاتی و نجات بخش خواهد بود. اتوفاژی باعث از بین رفتن پروتئین‌های آسیب دیده در اندامک‌ها (ساختار ریز سلولی که عملکردهای خاصی را در سلول‌ها انجام می‌دهد) می‌شود. دکتر آپراتیم گوئل، درماتالوژیست استودیو پوست کوتیز می‌گوید: “این یک عمل خودخواری توسط سلول‌ها است که سیستم را سم‌زدایی کرده و سلامتی و سرزندگی را بازمی‌گرداند.”

در صورتی که بدن با پدیده اتوفاژی همراه نشود، سلول‌های آسیب دیده به طرز خطرناکی تجمع پیدا کرده و زمینه بیماری‌های مختلف چون انواع سرطان‌ها و تومورهای بدخیم به وجود خواهد آمد. دکتر اوسومی قادر به شناسایی ژن‌های تنظیم کننده اتوفاژی بوده و اختلالات اتوفاژی را به تعدادی از بیماری‌های دژنراسیون مرتبط کرده است.

اتوفاژی سلول باعث از بین رفتن سلول های معیوب و آلوده خواهد شد.

اوسومی در اتوفاژی سلول و فواید روزه چه یافت؟

اوسومی، با مطالعات و تحقیقات خود در این زمینه، یک حوزه علمی کاملا جدید را خلق کرد. وی دریافت که ژن‌های اتوفازی، توسط ارگانیسم‌های بالاتر، از جمله بدن انسان استفاده شده و جهش در این ژن‌ها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف شود. حیوانات، گیاهان و موجودات تک سلولی، برای مقاومت در برابر قحطی، به ژن‌های اتوفاژی متکی هستند.

اگر چه این موضوع برای نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی کشف شد، اما ادامه دامنه تحقیقات اوسومی از اواخر دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی و تا به امروز ثابت کرد که اتوفاژی نقشی مهم در محافظت در برابر التهابات و همچنین بیماری‌هایی چون زوال عقل و پارکینسون دارد. هنگامی که اوسومی تحقق درباره اتوفاژی را آغاز کرد، هر سال چیزی کمتر از ۲۰ مقاله در این زمینه منتشر می‌شد، اما اکنون هر سال بیش از ۵ هزار مقاله با این موضوع با زمینه‌های متنوعی از جمله سرطان و طول عمر در وابستگی با پدیده اخیر، به انتشار می‌رسند.

به گفته کارشناسان سه روش اساسی تاثیرگذار برای شروع فعال‌سازی اتوفاژی وجود دارد: رژیم غذایی، روزه  و ورزش.

رژیم غذایی

رژیم غذایی با پروتئین بالا، اتوفاژی را سرکوب می‌کند، بنابراین توصیه می‌شود که به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خود، روزانه ۱ گرم پروتئین دریافت کنید. همین طور توصیه شده است که رژیم غذایی خود را با سطح کم کربوهیدرات همراه سازید. کاهش مصرف کربوهیدرات باعث می‌شود که بدن از چربی‌های تجمع یافته به عنوان منبع سوخت استفاده کرده و ضمن حفظ تراکم عضلات و بهبود عملکرد مغز، ایمنی و طول عمر ایجاد نماید.

رژیم غذایی کتو به عنوان یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پرچرب است که تقریبا ۷۰ درصد از کالری را از چربی و ۳۰ درصد دیگر را از پروتئین تامین می‌سازد. این رژیم برای فعالسازی اتوفاژی پیشنهاد شده است.

اتوفاژی سلول باعث احیای سلول ها شده و روند پیری را به تعویق می اندازد.

روزه

پیش از این بارها ارتباط بین احیای سلولی و روزه گرفتن به اثبات رسیده است. دکتر گوئل می‌گوید: “این یک روش درمانی قدیمی است. روزه گرفتن یکی از قطعی‌ترین و بهترین روش‌های فعالسازی اتوفاژی در بدن و افزایش سطح ایمنی است.”

مشخص شده است که روزه داری متناوب، اتوفاژی را به شکلی بهینه تحریک می‌کند. دکتر سامانت، روزه داری را حداقل دو بار در ماه هر بار به مدت ۱۲ تا ۱۶ ساعت توصیه می‌کند.

ورزش

با ورزش کردن، بدن ما تحت استرس و فشار قرار گرفته و این به شروع اتوفاژی کمک خواهد کرد. این یکی از طبیعی‌ترین و سالم‌ترین راه‌های کاهش وزن نیز به حساب می‌آید.

لوک کوتینیو، متخصص تغذیه و بنیان گذار Pure Nutrition می‌گوید: “این روند به طور کلی بعد از ۳۰ دقیقه ورزش شروع می‌شود و بعد از ۸۰ دقیقه به اوج می‌رسد.” وی در ادامه می‌افزاید: “این به بدن کمک می‌کند تا خود را پاکسازی کند. درست به همین دلیل است که غالبا پس از ورزش کردن، احساس تازگی و طراوت می‌کنیم.”

مزایای اتوفاژی سلول

مزایای اتوفاژی سلول عبارتند از:

1. مبارزه با عفونت
2. کنترل التهابات
3. تقویت سیستم ایمنی
4. جلوگیری از بیماری‌های ناشی از استرس
5. از بین بردن سلول‌های ناکارآمد
6. سم‌زدایی سموم سنگین ناشی از غذاهای فرآوری شده
7. تسریع کاهش وزن
8. افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها
9. تقویت عملکرد کبد
10. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت

فواید روزه گرفتن و اتوفاژی سلول به تعویق انداختن پیری، افزایش سطح ایمنی بدن، عملکرد بهتر کبد و … مربوط می شود.

از دست ندهید: آشنایی با کینوا به عنوان یکی از سالم ترین مواد غذایی دنیا

سخن پایانی

در بالا در خصوص اتوفاژی سلول و فواید روزه خواندیم. با این همه روزه گرفتن برای همه افراد توصیه نمی‌شود و حتما باید پیش از انجام این فریضه الهی، با پزشک مشورت داشته باشید. شما چه فواید دیگری از روزه گرفتن می‌شناسید؟ این موارد را در بخش نظریات وبلاگ مالتینا با ما و سایر دنبال کنندگان وبلاگ در میان بگذارید.

منابع: hindustantimes ، bluezones ، newsin.asia