کمبود ویتامین B12 یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های غذایی در بدن به شمار می‌آید. دو دلیل اصلی این بیماری ریشه در اموری دارند که به منظور ارتقای سطح سلامتی، به کار گرفته می‌شوند: رژیم سفت و سخت گیاه‌خواری و عمل جراحی به منظور کاهش وزن.
از آن‌جایی که ویتامین B12 منبع قدرت برای انجام وظایف متعددی در بدن به شمار می‌آید، کمبود آن در خون، علائم گسترده‌ای خواهد داشت. در کمال ناامیدی، قسمت عمده‌ای از عموم مردم علائم کمبود ویتامین B12 را به استرس و یا به مشغولیت داشتن، نسبت می‌دهند.
از این رو، ما امروز در این مقاله ۱۰ مورد از مهم‌ترین علائم کمبود ویتامین B12 را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم. پس بهتر است آن‌ها را به خوبی بررسی کنید تا دریابید که به ویتامین B12 بیشتری نیاز دارید یا میزان ویتامین B12 موجود در بدن شما کافی است.
۱۰ نشانه اصلی کمبود ویتامین B12 در بدن
۱- احساس ضعف، سرگیجه و کوفتگی
بنابر تحقیقات صورت گرفته در کلینک درمانی کلیولند آمریکا، احساس ضعف و خستگی، یکی از شایع‌ترین علائم کمبود سطح ویتامین B12 در بدن به شمار می‌رود. به عبارت دیگر، زمانی که فراورده‌های ویتامین B12 در بدن کاهش یابد، گلبول قرمز کمتری ساخته خواهد شد که خود نقشی ضروری در انتشار اکسیژن در سراسر بدن دارد. در نتیجه، شما احساس خواب‌آلودگی، خستگی و یا حتی سرگیجه خواهید کرد.
بسیاری از افراد، این علائم را با ساعت خواب نامناسب، خستگی ناشی از کار زیاد و یا استرس، اشتباه می‌گیرند. در نتیجه، اگر وضعیت سلامت عمومی شما به سطح نگران‌کننده‌ای رسید، بهتر است به دکتر مراجعه کرده و با آزمایش خون، از مقدار ویتامین B12 در سطح بدن مطلع شوید.
احساس ضعف و بی حوصلگی
۲- تنگی نفس و کمبود ویتامین B12
تنگی نفس، یکی از محتمل‌ترین نشانه‌های کمبود مقدار ویتامین B12 در بدن به شمار می‌آید. ویتامین B12 در ساخت پروتئین هموگلوبین که خود مسئول انتشار اکسیژن در سطح خونی شناخته می‌شود، همکاری می‌کند. در نتیجه، کمبود این ویتامین جریان اکسیژن در بافت‌ها را کاهش داده و سبب کم‌خونی می‌شود که خود، تنگی نفس و احساس خستگی را به همراه خواهد داشت. اگر احساس خستگی، تنگی نفس، کبودی زبان و یا دیگر علائم کمبود ویتامین B12 در بدن شما غیر قابل توجیه است، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید و یا تحت آزمایش فیزیکی قرار بگیرید.
تنگی نفس از عوارض کمبود ویتامین B12
۳- خواب رفتگی و احساس گزگز کردن
کمبود ویتامین B12 منجر به زوال سلول‌های عصبی خواهد شد که خود، خواب رفتگی و احساس گزگز کردن در دست و پا را به همراه دارد. اگر این علائم نادیده گرفته شود، در گذر زمان دائمی شده و منجر به عارضه‌ی پارستزی می‌شود. در سیستم عصبی انسان، حضور ویتامین B12 به منظور ساخت ماده‌ی میلین، ضروری تلقی می‌شود. میلین نیز یک غلاف سفید رنگ است که به دور فیبرهای عصبی چرخیده و سرعت انتقال پیام عصبی را افزایش می‌دهد. در نتیجه، کمبود این ویتامین سبب انحطاط و از بین رفتگی طناب نخاعی، عصب‌های بینایی، بافت مغزی و اعصاب خارجی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین D و پنج کپسول ویتامین D مورد تایید متخصصان
در صورتی که حفاظت از سوی ویتامین B12 به درستی در بدن انجام نشود ، اعصاب طناب نخاعی از بین رفته و سبب ایجاد احساس سستی در شما خواهد شد. از این رو، حتی در هنگام پیاده‌روی بر سطوح صاف، تلو تلو خورده و تعادل خود را از دست خواهید داد.
خواب رفتگی دست پا به علت کمبود ویتامین B12
۴- رنگ‌پریدگی و یا زردی پوست
زرد شدگی در سفیدی چشم و پوست، می‌تواند بر کمبود سطح ویتامین B12 دلالت داشته باشد. پیش از این ذکر کردیم که این ویتامین، نقشی اساسی در ساخت گلبول‌های قرمز خون ایفا می‌کند. علاوه بر آن، کم‌خونی که خود ناشی از کاهش ساخت گلبول‌های قرمز است، سبب عارضه‌ای به نام “کم‌خونی مگالوبلاستیک” خواهد شد. طی این عارضه، گلبول‌های قرمز بیش از اندازه بزرگ شده و قابلیت تقسیم شدن را ندارند. این بزرگ شدن، جلوی ورود گلبول‌های قرمز به استخوان‌ها و چرخه‌ی گردش خون را می‌گیرد.
بنابراین، شما فاقد مقدار کافی از گلبول‌های قرمز در گردش خون خواهید شد که رنگ‌پریدگی پوست را به همراه دارد. بیلی‌روبین، ماده‌ای به رنگ قرمز متمایل به قهوه‌ای است که در کبد و در هنگام تجزیه‌ی گلبول‌های قرمز پیر، تولید می‌شود. از این رو، زردی پوست و چشم شما ناشی از وجود مقدار بالای بیلی‌روبین تلقی می‌شود.
زرد شدگی در سفیدی چشم و پوست
۵٫ کمبود ویتامین B12 و تورم زبان
اگر تحت رژیم غذایی گیاه‌خواری هستید یا از بیماری‌های سیستم گوارشی رنج می‌برید و یا نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنید، به شدت در معرض کمبود این ویتامین خواهید بود. این عارضه همچنین ممکن است در دهان به صورت تورم، قرمزی و نرم‌شدن زبان نمایان‌گر شود. این عارضه ریشه در این دارد که هنگام کمبود ویتامین B12 در بدن، پیوندی میان رشته‌های DNA رخ نخواهد داد. در نتیجه، سلول‌های مخاطی دهان به سرعت تقسیم شده و التهاب زبان، زخم شدن گوشه‌های دهان و کاندیدیاز دهانی را به همراه خواهد داشت. التهاب زبانی ممکن است به طور و متناوب رخ داده و حتی در طول روز، وخیم‌تر نیز شوند. در صورت مشاهده‌ی این علائم، توصیه می‌شود که رژیم غذایی خود را تغییر داده و گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ بیشتری را در آن بگنجانید.
عوارض کمبود ویتامینB12 و زخم شدن گوشه‌های دهان و کاندیدیاز دهانی
۶٫ یبوست، بی‌اشتهایی و نفخ
عوامل زیادی وجود دارند که سبب مشکلاتی در سیستم گوارشی هم‌چون یبوست و یا نفخ خواهد شد. کمبود ویتامین B12 نیز به عنوان یکی از این عوامل شناخته می‌شود. در صورت بی‌توجهی، کمبود این ویتامین یبوست، نفخ، درد شکم، بی‌اشتهایی و را در پی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: مولتی ویتامین فارماتون چیست؟ و چگونه بر سلامت بدن تاثیر می گذارد؟
برای بازگردانی مقدار ویتامین B12 به سطح عادی آن و رهایی از عارضه‌ی یبوست، توصیه‌ی ما این است که از قرص‌های مکمل این ویتامین استفاده کنید. اکثر افرادی که از کمبود این ویتامین رنج می‌برند، فاقد فاکتور داخلی هستند. فاکتور داخلی، یک پروتئین تولیدی در شکم است که وظیفه‌ی جذب ویتامین B12 را بر عهده دارد. نحوه کار آن نیز به این شکل است که پس از الحاق به این ویتامین، آن را برای جذب به روده می‌برد. در صورت فقدان آن، بدن شما دچار کمبود ویتامین B12 خواهد شد. در این صورت، تنها راه درمانی شما، تزریق این ویتامین خواهد بود.
۷- ضعف بینایی در اثر کمبود ویتامین B12
کمبود این ویتامین سبب آسیب دیدگی اعصاب بینایی شده و دید را نیز کاهش خواهد داد. چرا که نقش بسیار مهمی را در عملکرد اعصاب و سیستم عصبی بدن ایفا می‌کند. ضعف بینایی بیشتر در افرادی مشاهده خواهد شد که از سوءتغذیه رنج می‌برند و یا افرادی که محصولات حیوانی هیچ جایی در رژیم غذایی آن‌ها ندارد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که ترکیب ویتامین E، DHA و ویتامین B12، قدرت بینایی و حساسیت شبکیه‌ی چشم را در بیماران عارضه‌ی “آب سیاه” ارتقا می‌بخشد. در مجموع، مصرف بلند مدت مکمل‌های این ویتامین، ریسک ابتلا به ضعف بینایی و آسیب دیدگی اعصاب چشم را کاهش خواهد داد.
ضعف بینایی و آسیب دیدگی اعصاب چشم با کمبود ویتامین B12
۸- افسردگی و دیگر ناهنجاری‌های رفتاری
طبیعی است که فقدان بعضی از ویتامین‌های حیاتی بدن، می‌تواند به افسردگی و یا دیگر ناهنجاری‌های رفتاری منجر شود. از این رو، کمبود این ویتامین نقش بسیار موثری در تولید سروتونین در مغز ایفا می‌کند. لازم به ذکر است که سروتونین در متعادل سازی رفتارهای انسان نقش دارد. در نتیجه، در صورت فقدان این ویتامین بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کرده تا بهترین درمان برای خود را بیابید. البته در بیشتر موارد، با مصرف مکمل‌های این ویتامین، می‌توان خلق و خو را به شکل چشمگیری متعادل کرد.
افسردگی و ناهنجاری‌های رفتاری در اثر کمبود ویتامین B12
۹- تقلیل یافتن استخوان‌ها در اثر کمبود ویتامین B12
علاوه بر کلسیم و ویتامین D، ویتامین B12 نیز نقش مهمی در شکل‌دهی سلول‌هایی را دارند که وظیفه‌ی استخوان سازی را بر عهده می‌گیرند. کمبود ویتامین B12 بر روی عملکرد این سلول‌ها تاثیر منفی گذاشته و حتی می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود. طی این بیماری، به دلیل کمبود مواد غذایی، استخوان‌هایی نازک، شکننده و ضعیف تشکیل خواهد شد. این عارضه به سرعت موجب شکستگی استخوان‌ها خواهد شد. افراد مسن بیشتر از هر کس دیگری در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، در نتیجه آزمایش خون متناوب برای آن‌ها بسیار ضروری تلقی می‌شود.
استخوان‌هایی نازک، شکننده و ضعیف با کمبود این ویتامین
۱۰- علائم کمبود ویتامین B12 در افراد مسن
تخمین زده می‌شود که کمبود این ویتامین برای ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد بالای ۶۰ سال رخ خواهد داد. در این افراد، این عارضه ممکن است به علت کمبود آن و یا شرایط سلامتی خاص، شکل بگیرد. به طرزی غیر باورنکردنی، اکثر افراد مسن علائم اصلی این بیماری را نداشته و یا آن را در حالت‌های خیلی جزئی بروز می‌دهند. البته بدیهی است که مقدار جذب این ویتامین با افزایش سن، کاهش خواهد یافت. به این افراد توصیه می‌شود تا به طور مکرر از مکمل‌های این ویتامین در کنار غذا استفاده کنند تا جذب آن افزایش یابد.
کاهش مقدار جذب ویتامین B12 با افزایش سن
آیا شما در معرض این بیماری قرار دارید؟
از آن‌جایی که این ویتامین به طور عمده از محصولات حیوانی تامین می‌شود، افراد گیاه‌خوار به شکل خطرناکی در معرض این عارضه قرار دارند. بیماری‌های شکمی، بیماری سلیاک و مصرف بالای الکل، توانایی یک فرد در جذب مواد غذایی مورد نیاز خود را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. لازم به ذکر است که افراد مسن مشکل بیشتری در جذب خواهند داشت. اگر از علائم ذکر شده برخوردار هستید، توصیه می‌شود هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرده و تحت آزمایش خون قرار بگیرید. با توجه به نوع نیازتان، می‌توانید از مکمل، تزریق و یا اسپری بینی حاوی ویتامین B12، نیز استفاده کنید.
تغییر خلق و خو و کاهش سلامت با کمبود ویتامین B12
منبع:
