حلقه ازدواج | تاریخچه و مفهوم پنهان در پشت آن

داستان پیدایش منشا اصلی حلقه ازدواج یکی از جذاب‌ترین داستان‌هاست. سنت مبادله حلقه ازدواج به 3000 سال پیش باز می‌گردد، اولین حلقه ازدواج الماس ثبت شده مربوط به سال 1417 میلادی است، که در وصیت‌نامه یک بیوه به آن اشاره شده است. اما چرا حلقه به خصوص حلقه الماس به نمادی عاشقانه برای ازدواج تبدیل شده است؟ اولین حلقه‌های ازدواج از چه نوعی بودند؟ برای آشنایی بیشتر با تاریخچه و مفهوم پنهان در پشت آن با مالتینا بلاگ همراه شوید.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید حلقه ازدواج و معرفی جدیدترین حلقه های ازدواج

برای اولین بار در کجا از حلقه ازدواج استفاده شد؟

بر اساس روایات موجود برای اولین بار فراعنه مصر برای نشان دادن ابدیت عشق خود به معشوق از حلقه ازدواج استفاده کردند . دلیل اصلی انتخاب حلقه شکل دایره ای آن بوده است، به این معنا که دایره هیچ آغاز و پایانی ندارد. شکل اصلی خورشید و ماه که مصریان در آن زمان می‌پرستیدند، دایره است. هم‌چنین مصریان بر این باور هستند که فضای باز وسط حلقه نشان دهنده‌ی دروازه‌ای برای شناخت دنیای ناشناخته‌هاست.

حلقه‌های اوروبروس (دنب خوار) مصری، نمادی باستانی از مار یا اژدهایی که دم‌اش را می‌خورد، نمادی از چرخه ابدی تناسخ یا ابدیت است. اوروبروس یکی از قدیمی‌ترین نمادهای جهان است، در یونان باستان به نام «بلعنده دم» شناخته می‌شود. حلقه‌های مدرن اوروبروس دارای یک مار با چشم‌های یاقوت کبود است و در قسمت دم آن یک عدد الماس قرار گرفته است.

هنگامی که اسکندر مقدونی مصر را فتح کرد، یونانیان رسم حلقه دادن به معشوق خود را به عنوان نمادی از ایثار و وفاداری پذیرفتند. بسیاری از این حلقه‌ها از نوع اروس یا کوپید، خدایان عشق یونان را به تصویر می‌کشیدند. هنگامی که رومی‌ها یونان را فتح کردند، آن‌ها نیز پذیرای این سنت زیبای قدیمی شدند و حلقه‌هایی از مس و آهن را در مراسم ازدواج خود استفاده کردند. گاهی بر روی حلقه‌های فلزی انواع نقوش کلیدی را حک می‌کردند تا نمادی وفاداری به همسر باشد. با این وجود، تا قرن دوم میلادی اغلب انگشترهای مرسوم برای مراسم ازدواج از جنس طلا بودند.

از سده‌های سوم و چهارم میلادی به بعد، انگشترهای طلا به سبک لوکس‌تری ظاهر شدند و ثروت دارنده حلقه را به رخ می‌کشاند. یکی از متداول‌ترین حلقه‌های ازدواج در این دوران حلقه‌های فید بوده است. حلقه‌های فید نشان‌دهنده دو دست راست به هم بسته شده است و به عنوان نمادی از دوستی، مشارکت و قرارداد ازدواج تلقی شده است. این نوع حلقه ازدواج ار جنس طلا ساخته می‌شد و اغلب به عنوان یک شی قیمتی با انواع سنگ‌های قیمتی مانند عقیق، کارلین، گارنت یا آمتیست تراش خورده است. حتی بعدها، رومی‌ها با الهام گرفتن از طرح حلقه های فید پرتره هایی از خود بر روی حلقه‌های طلایی تراشیدند و انگشترهای خود را شخصی‌سازی کردند.

حلقه ازدواج چگونه تکامل یافت؟

در قرون وسطی، حلقه‌ ازدواج رفته رفته با سنگ‌های قیمتی تزیین می‌شد و به بازار عرضه می‌شود. اروپاییان در قرون وسطی یاقوت را به عنوان نمادی از اشتیاق تعریف می‌کردند. یاقوت کبود نمادی از آسمان و الماس نمادی از قدرت و استواری بود.

در قرون وسطی انگشترهای رومی و انگشترهای پرتره در اروپا محبوبیت بسیاری پیدا کردند. در سال‌های 1600 میلادی، رفته رفته نقوش حلقه‌های فیدی با نقوش حلقه‌های گیمل ترکیب شدند و حلقه‌هایی با دو یا گاها سه طرح به هم پیوسته خلق کردند. در طول مراسم عروسی، داماد حلقه را بر روی انگشت عروس می‌انداخت و این نمادی از اتحاد عروس و داماد برای شروع یک زندگی مشترک است. حلقه‌های کامل نشان‌دهنده‌ی دو دست راست بهم فشرده در کنار یکدیگر است.

در همان سال‌ها، نقوش فید جای خود را به حلقه‌های کلدادگ دادند، این نوع حلقه نمادی از یک جفت دست است که یک قلب تاج‌دار را نگه می‌دارند. حلقه‌های گیمل با نقش و نگارهای کلاداگ نمادی از دوستی، عشق و خواستگاری در ایرلند بوده است. در دوران رنسانس و الیزابت حلقه‌های شعر، حلقه‌هایی که در داخل آن یک شعر یا یک جمله خاص حک شده است، محبوبیت بیشتری پیدا کردند. امکان حک کردن شعر بر روی قسمت‌های داخلی و خارجی حلقه‌ها وجود داشت.

پوریتان‌ها در آمریکای مستعمراتی استفاده از جواهرات را غیرعادی تلقی می‌کنند. به همین دلیل مردان پوریتان به جای حلقه ازدواج به همسران خود انگشتانه یا لوله‌های طلایی کوتاه هدیه می‌دادند. عروس از انگشتانه خود برای دوخت انواع لباس و منسوجات برای خانه جدید خود استفاده می‌کرد، هم‌چنین عروس‌ها می‌توانستند از قسمت بالای انگشتانه به عنوان جایی برای حلقه استفاده کنند.

چه زمانی استفاده از حلقه‌ ازدواج الماس در میان زنان رواج پیدا کرد؟

قدیمی‌ترین جواهرات الماس به جای مانده مربوط به 300 سال قبل از میلاد مسیح است. اولین حلقه الماس شناخته شده مربوط به اواخر دهه 100 میلادی است که در روم پیدا شده است. در آن زمان‌ها الماس به صورت تراش نخورده بود و درخشش آن‌چنانی نداشتند، بلکه تنها از نظر مادی ارزش زیادی برای الماس قائل بودند.

همان‌طورکه گفته شد، اولین حلقه ازدواج الماس ثبت شده در تاریخ مربوط به اواخر سده 1300 یا اوایل دهه 1400 میلادی است که در وصیت نامه یک بیوه انگلیسی از آن نام برده شده است. در شهری که در مورد ازدواج دو جامعه اجتماعی ایتالیایی در سال 1475 سروده شده است، ذکر شده است: « دو اراده، دو قلب، دو احساس در یک ازدواج توسط یک الماس پیوند خورده است.»

اولین حلقه نامزدی معروف الماس در سال 1477 توسط ماکسیمیلیان فرانتس اتریشی برای تقاضای ازدواج به ماری بورگوندی داده شده است. گفته می‌شود که این انگشتر از الماس‌های تخت کوچک ساخته شده است که بر روی آن اولین حرف نام ماری، M، نیز حک شده است. این انگشتر هدیه‌ای در شان دوشیزه‌ای بود که واجد شرایط‌ترین گزینه برای ازدواج با ماکسیمیلیان فرانتس در آن زمان بود.

از دیگر انگشترهای معروف الماس تاریخی می‌توان به حلقه ازدواج الماس دوک آلچنون به ملکه الیزابت اول اشاره کرد. هم‌چنین یکی دیگر از با ارزش‌ترین حلقه‌های الماس حلقه‌ای بود که توماس، دوک نورفولک به مری ملکه اسکاتلند هدیه داد. به هر دو ملکه پیشنهاد ازدواج داده شد، اما هیچ کدام از خواستگاران موفق به ازدواج با ملکه نشدند. رعایای ملکه ایزابت اول نمی‌خواست حاکم فرانسوی داشته باشند. سرانجام ماری ملکه اسکاتلند توسط الیزابت اول اعدام شد.

حلقه‌های نامزدی الماس به دلیل عشق مشهور ملکه ویکتوریا به جواهرات ساخته شده از الماس در آن دوران محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرد و با ظرافت بیشتری بر روی جزئیات و تزئیات این حلقه‌ها کار انجام می‌شد.

از چه زمانی حلقه‌های نامزدی و حلقه‌های ازدواج به دو حلقه جداگانه تبدیل شدند؟

در انگلستان قرون وسطایی، ازدواج امری بسیار ساده بود. تنها کاری که زن و شوهر باید برای ازدواج انجام می‌دادند، اعلام رضایت فعلی نسبت به یکدیگر بود. اغلب این رضایت از طریق دادن وسیله‌ای به عروس ابزار می‌شد، بهترین انتخاب برای هدیه دادن به عروس حلقه بود. بنابراین عروسی، مراسمی بود که در آن مردی از طریق دادن انگشتر به زن پیشنهاد ازدواج می‌داد و زن آن را می‌پذیرفت. در قرن هشتم میلادی این امر به یک قاعده تبدیل شد. اما رفته رفته مسائل و مشکلات مبهمی در مورد مشروعیت این نوع ازدواج به وجود آمد. از آن‌جایی که هیچ فرد روحانی یا شاهدی در این گونه مراسمات لازم نبود، بعدها یکی از طرفین ازدواج به راحتی می‌توانست این امر را انکار کند.

در قرن دوازدهم میلادی، کلیسای مسیحی ازدواج را یک امر مقدس اعلام کرد و یک مراسم کلیسایی را برای برگزار مراسم عروسی پایه‌گذاری کرد. حلقه‌ ازدواج نیز بخشی از این مراسم بود. این به یک قانون تبدیل شد که هیچ مردی نباید مگر به قصد ازدواج به یک زن حلقه هدیه دهد. قبل از این، حلقه‌ها همیشه به معنای ازدواج نبودند. اغلب حلقه نشانه‌ای از ایثار یا نامزدی بود. این احتمال وجود دارد که هنگام ازدواج در کلیسا دو نوع حلقه متفاوت ظاهر شود: پیش حلقه نامزدی و حلقه اصلی ازدواج.

از چه زمانی مردان شروع به استفاده از حلقه ازدواج کردند؟

تا قرن گذشته، حلقه ازدواج بیشتر برای زنان مرسوم بود، اگر چه کلیسای مسیحی مبادله حلقه‌ ازدواج را به عنوان راهی برای نشان دادن وفاداری مردان مطرح کرده بود. اما ست‌های دوتایی حلقه ازدواج و استفاده مردان در زمان جنگ جهانی دوم رواج پیدا کرد، زمانی که سربازان آمریکایی و اروپایی حلقه‌های ازدواج را به عنوان راهی به یاد همسران، یاران و فرزندان خود در خانه به دست می‌کردند. این سنت در طول جنگ کره نیز ادامه پیدا کرد. پس از آن، حلقه‌ ازدواج مردانه به امری مرسوم بین مردان غیرنظامی رواج پیدا کرد.

بیشتر بخوانید: علت انتخاب حلقه داماد پلاتین چیست؟ | خواص و ویژگیهای پلاتین که تاکنون نمیدانستید!

چگونه حلقه‌ ازدواج الماس به یک سنت تبدیل شده است؟

تا سال 1940، الماس فقط یکی از سنگ‌های قیمتی بود که از آن به عنوان سنگ حلقه نامزدی نیز استفاده می‌شد. مجبوبیت فوق‌العاده الماس در میان مردم باعث شد که شرکت تجاری د بیرز (De Beers) استخراج الماس، تراش الماس و کنترل بازارهای تجاری آن را به دست بگیرد. در بحران اقتصادی دهه 1930 مردم خرید الماس را متوقف کردند، به همین دلیل شرکت دبیرز کمپین‌های تبلیغات بازاریابی را راه‌اندازی کرد.

شرکت د بیرز با دادن الماس به بازیگران هالیوود برای استفاده در فیلم‌هایشان، الماس را به نمادی جذاب برای عاشقان تبدیل کرد. هم‌چنین این شرکت با استخدام پابلو پیکاسو و سالوادور دالی جهت مشارکت در پوسترهای تبلیغاتی خود، الماس را به یک کار هنری تشبیه کردند. در سال 1947، شرکت د بیرز از شعار تبلیغاتی « الماس برای همیشه ماندگار است.» استفاده کرد. در سال 1953 مرلین مونور شعار «الماس بهترین دوست یک دختر است»را به یک شعار خانگی تبدیل کرد.

در دهه‌های 50 و 60 میلادی رفته رفته فرهنگ استفاده از الماس رشد پیدا کرد. هدیه دادن الماس‌های گران قیمت توسط مردان به زنان نشان دهنده‌ی ارزش زن برای آنان بود. هم‌چنین این روشی برای نشان دادن قدرت درآمدزایی مردان نیز به حساب می‌رفت. با تلاش‌های شدید بازاریابی شرکت د بیرز، میانگین تعداد عروس‌های آمریکایی که حلقه نامزدی الماس دریافت کرده بودند از 10 درصد در سال 1939 به 80 درصد در سال 1990 افزایش پیدا کرد. پس از این که د بیرز تبلیغات الماس در کشور چین را آغاز کرد، تعداد عروس‌های چینی که حلقه ازدواج الماس دریافت کردند جهش چشمگیری پیدا کرد. در واقع می‌توان گفت از صفر درصد در سال 1990 به پنجاه درصد در سال 2019 رسید.

در حال حاضر حلقه ازدواج نماد چیست؟

همانند گذشته، امروزه نیز حلقه‌های نامزدی و عروسی نمادی از تعهد، عشق و فداکاری هستند. در گذشته، حلقه‌ ازدواج به معنای وعده یا قرارداد بین زن و شوهر و دو خانواده آن‌ها بود. هم‌چنین حلقه نشانه یا حتی سپرده امنیتی بود که نشان می‌داد قول یک مرد به اندازه طلا ارزشمند است.

در دهه‌های اخیر، حلقه ازدواج به نمادی از فردیت و مشارکت تبدیل شده است که توسط زن و مرد از آن استفاده می‌شود. امروزه نه تنها درکشورهای غربی بلکه در سراسر جهان زوجین از حلقه ازدواج به عنوان نمادی از عشق خود استفاده می‌کنند. حلقه نمادی از ابدیت است، بدون هیچ گونه آغاز و پایانی.

کلام آخر

حلقه ازدواج سال‌هاست به عنوان نمادی از یک عشق ابدی در طول زمان است، نمادی از فداکاری و توافق دو طرفه برای دوست داشتن و گرامی داشتن یکدیگر در روزهای آتی در زندگی است. دایره بودن حلقه بدون هیچ گونه آغاز و پایانی نمادی از بی نهایت است، همان گونه که عشق باید باشد. حلقه ازدواج بر روی انگشت چهارم دست چپ از سمت انگشت شست قرار می‌گیرد. دلیل این امر رگی است که مستقیما از این انگشت به قلب فرد منتهی می‌شود. با این حال در برخی از کشورهای اروپایی رسم است که حلقه ازدواج را در دست راست می‌پوشند.

منبع: GIA.edu